Algemene beschouwingen
zaterdag 31 januari 2004 16:43
De ChristenUnie Zwartewaterland heeft haar visie op de begroting voor 2004 bovenstaande titel meegegeven. De visie is uitgesproken op de gemeenteraadsvergadering van 21 januari 2004
De ChristenUnie Zwartewaterland heeft haar visie op de begroting voor 2004 bovenstaande titel meegegeven. De visie is uitgesproken op de gemeenteraadsvergadering van 21 januari 2004. Hieronder vindt u de inhoud van de visie van de ChristenUnie Zwartewaterland. Via de trefwoorden kunt u snel naar het onderwerp van uw keuze.
Ga naar Inleiding
Ga naar Korte terugblik
Ga naar Begroting/Ombuigingen
Ga naar Veiligheid
Ga naar Personeelskosten/beleid/organisatie
Ga naar Bestuurlijk centrum
Ga naar Onroerend Zaak Belasting (OZB)
Ga naar Sociale zaken Ga naar Voorzieningen
Ga naar Openbare ruimte
Ga naar Voorstellen
Ga naar Samenvatting
Inleiding
De presentatie van de ombuigingen heeft als thema meegekregen: “Zwartewaterland in 2004 op weg naar...”. Elke portefeuillehouder heeft op dit thema zijn visie gegeven. De ChristenUnie voegt hieraan toe: Zwartewaterland in 2004 op weg naar een waarde(n)volle gemeente. Waardevol, omdat er zoveel goeds in onze gemeente te vinden is, dat wij moeten koesteren. Er is vaak kritiek op wat mij missen of op wat beter kan, maar realiseren wij ons nog wel wat wij allemaal hebben en waarvoor dankbaarheid op zijn plaats is? Waardenvol, omdat wij graag verder willen met het door ons aangedragen en inmiddels door de gemeente opgestarte project rondom waarden en normen en veiligheid. De overheid kan hieraan bouwstenen leveren op basis van recht, daadkracht en gemeenschappelijke waarden. Concreet kan hierbij voor een verdere uitwerking gedacht worden aan lespakketten op scholen of opnemen in bepaalde vakken, inschakeling (sport)verenigingen, buurtverenigingen, kerken enz. In 2004 zal hieraan in het beleid verder vorm en inhoud gegeven moeten worden. Mensen hebben elkaar nodig om te kunnen samenleven. In discussies zoals over zinloos geweld, geweld op televisie, jeugdcriminaliteit, taalgebruik, verkeersgedrag e.d. komt steeds weer het belang van gemeenschappelijke waarden normen naar voren.
Korte Terugblik
Wanneer wij deze algemene beschouwingen schrijven komen er veel herinneringen op ons af aan onze een jaar geleden op 26 januari 2003 plotseling overleden wethouder Harry van der Linden. Het leven kan plotseling een heel andere wending krijgen. De verslagenheid was groot. De tekst uit Prediker 3 ‘alles heeft zijn tijd’ kwam toen wel heel dichtbij. Op 2 januari had hij vol ambitieuze plannen het wethouderschap van de heer W. Eenkhoorn overgenomen. De grote betrokkenheid bij het bestuur en de burgers in de samenleving lagen hem na aan het hart. In de vergadering van de gemeenteraad op 25 februari 2003 werd op gepaste wijze stilgestaan bij zijn overlijden. In de vacature die ontstond werd voorzien door de benoeming van de heer W.I. Meijer en zijn plaats in de raad werd ingenomen door de heer J. Mateboer. Een andere wisseling vond in de fractie van de VVD plaats door het vertrek van mevr. A.D.U. Vos-de Blank en de komst van mevr. A. Boltje-Zunneberg. Een andere bestuurlijke wijziging is de invoering van het dualisme. De rol van het college en de raad is aanmerkelijk gewijzigd. Omdat wethouders niet langer raadslid zijn betekende dit het toetreden van drie nieuwe raadsleden: de heren M.D. van de Velde, J. Ghiraw en G.Knol. Het dualistisch besturen moet nog steeds wennen, al wordt hieraan steeds beter handen en voeten gegeven. De rol van de griffier kan hierin ook nog meer initiërend zijn om de raad aan te sturen. Omtrent het dualisme is afgesproken, dat er een evaluatie zou plaatsvinden na één jaar. Wij stellen voor deze evaluatie voor 1 april a.s. te laten plaatsvinden. En het blijft niet bij deze bestuurlijke verandering, want de gekozen burgemeester is de volgende vernieuwing die er aan zit te komen. Het moet allemaal anders, maar wordt het ook beter…?? Bezint eer ge begint….. In onze terugblik willen wij ook een aantal punten noemen, waarop de ChristenUnie een heldere visie heeft gegeven: - project waarden en normen - van MFA naar scholenaccommodatie in Hasselt - verkeersveiligheid zoals rijgedrag scooters en de problemen bij Zwartsluis in verband met wegwerkzaamheden - welstandsnota, woonvisie, structuurvisie en visie Mastenbroekerpolder - rotonde Kamperdijk - VROM-rapport met aanbevelingen In de afgelopen jaren hebben wij drie belangrijke ontwikkelingen gesignaleerd en ingezet, te weten 1. minder adviseurs inschakelen en de ambitie bijstellen 2. niet alleen beleid maken, maar ook (steeds meer) handhaven en uitvoeren en 3. kwaliteitsverbetering. In deze Algemene Beschouwingen komen deze ontwikkelingen ook steeds tot uitdrukking.
Begroting/Ombuigingen
Een opmerking vooraf. De ChristenUnie is over de procedure van de begrotingsbehandeling 2004 bepaald niet gelukkig. Om begin februari 2004 nog een begroting van hetzelfde boekjaar te moeten behandelen en vaststellen is in feite achter de muziek aanlopen. Wij gaan er van uit, dat dit éénmalig is en dat in het vervolg de organisatie zodanig wordt geregeld, dat wij in november, uiterlijk december de begrotingsvergadering(en) hebben. De begroting 2004 is er een zonder enige franje. Wat dit betreft leven wij in een onzekere tijd en op de rand van een ‘artikel 12’ status. De gevolgen van kabinetsmaatregelen kunnen wij ook niet helemaal overzien. Als het gaat om de uitkering uit het Gemeentefonds dan wachten ons magere jaren. Verder staat het minimabeleid onder druk en wil men op termijn het gebruikersdeel van de OZB afschaffen. Toch zullen wij samen met de beschikbare middelen moeten proberen een antwoord te vinden op de problemen. Met uitstel van investeringen, een forse ombuiging van de personeelskosten en een daadkrachtig financieel (bezuinigings)beleid is er uitzicht op betere tijden. Dit betekent in de praktijk meer dan een accentverschuiving! Wij zullen er bovenop moeten zitten om de taakstellingen te realiseren. Hierbij is het van essentieel belang om over gedegen samengestelde financiële cijfers te beschikken, waarop het beleid gevoerd kan worden. Op dit punt is er al enkele keren stevige kritiek geleverd. De fractie van de ChristenUnie heeft daarom aangedrongen de functie van Planning en Control alsnog in te vullen. De taakgroep Herstel Vertrouwen heeft begin oktober een rapport met aanbevelingen uitgebracht. Hieruit voortvloeiend is een project voor een doorstart van Planning en Control uitgewerkt. Wij verwachten een overtuigende uitwerking van dit project en van de aanbevelingen in de uitvoering, uiterlijk 1 juli a.s. Lukt dit niet dan zullen wij voorstellen invulling tegen geven aan een externe benoeming voor Planning & Control. Dit ook in relatie met de nieuwe verordeningen 212 en 213 in het kader van het dualisme. Wanneer wij de ombuigingen willen realiseren en de gemeente weer in gezond financieel vaarwater willen krijgen dan zullen wij vooral moeten kijken naar de posten waarin veel geld omgaat. Met alle respect voor kleine bezuinigingen zoals het niet meer beschikbaar stellen van Anne Frankkranten, het afschaffen van gedecoreerden op Koninginnedag, minder bezoekjes bij jubilea met een goedkoper bloemstukje en het verdwijnen van een welkomstbloemetje op de balie, deze zetten geen zoden aan de dijk voor de grote financiële operatie. De meeste van deze kleine punten hebben betrekking op de representatie en mogen wat ons betreft in stand blijven. De exploitatietekorten in de jaren 2005 en 2006 zijn naar verwachting incidenteel die ten laste van de verbeterde reservepositie gebracht kunnen worden. Dit acht het college verantwoord. Een formulering die wij niet onderschrijven, omdat het de noodzaak van een adequaat en noodzakelijk ombuigingsbeleid ontkracht. Wij willen van het college de garantie, dat op korte en lange termijn er een reserve in stand blijft van minimaal 2 twee miljoen euro. Er is ook nog een wensenlijst gepresenteerd. Het gaat hierom wensen. Hierover kunnen wij kort zijn: hiervoor is geen geld en de ChristenUnie wil dit buiten de bespreking houden. Naar aanleiding van de vergadering van 18 december j.l. zijn er een aantal vragen en opmerkingen gemaakt omtrent de begroting 2004. Onze fractie heeft met meerdere fracties om een financiële doorrekening gevraagd. Hoewel wij op 22 januari jl. een beantwoording van het college hebben gekregen ontbrak tot onze teleurstelling een financiële doorrekening. De visie van het college was ons over de meeste punten wel bekend. Ten aanzien van de contante waarde bedragen betreffende de centrale huisvesting ontbrak een heldere rekensom. Bij dergelijke rekenmethodes zijn vaste en variabele factoren van invloed. [b]Veiligheid[/b] Wij delen het standpunt van het college, dat handhaving van de openbare orde en veiligheid een speerpunt blijft. Dat hier niet op bezuinigd wordt is te begrijpen. Vooral het ambulante jongerenwerk is zonder meer nuttig en noodzakelijk. Bij het ontwikkelen van het veiligheidsbeleid hebben burgers actief meegedacht. Wij wachten met belangstelling op de voorstellen op welke wijze hieraan in 2004 een vervolg wordt gegeven. Waar wij kritisch naar kijken zijn de kosten van de brandweer. Wij zijn uiteraard een voorstander van een goed uitgerust team. Het lijkt er echter op, dat hier een streven is ingezet om te komen tot een 100% veiligheid en dat daarvoor allerlei cursussen en materieel nodig is. Die garantie kan nimmer worden gegeven. De brandweer is een ‘doe-organisatie’ en geen ‘studie-orgaan’. Wat meer realiteitszin en een zakelijker manier van beargumenteren is nodig, zonder afbreuk te willen doen aan de brandweerkorpsen en hun inzet, want daarvoor hebben wij veel respect en waardering. In de commissie Samenleving van 25 november j.l. heeft de ChristenUnie daarom aangedrongen op meer creativiteit en zorgvuldigheid in de besteding van de gelden. Verder willen wij graag uitgewerkt zien wat de effecten zijn van een sanering tot én of twee korpsen in Zwartewaterland. Het vorenstaande is voor de fractie van ChristenUnie aanleiding om de raad voor te stellen het gehele investeringsprogramma van de brandweer een jaar te vertragen resp. op te schorten.
Personeelskosten/beleid/organisatie
Uw voorstellen geven een duidelijke richting aan die wij kunnen onderschrijven. Alleen het tempo van uitvoering is te langzaam. Hierna volgt een opsomming van een aantal belangrijke punten die onder de loep genomen moeten worden: [b]loonkosten[/b] ~ het verloop betreffende de pre-pensoenregelingen geregeld bij de herindeling; ~ de reguliere uittreding van personeel vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd over de jaren 2004, 2005, 2006 en 2007; ~ overig te verwachten natuurlijk verloop in het personeelsbestand; ~ welke kosten worden betaald uit het potje van de CAO afspraken 0.1%? De bijdragen in het bezuinigingsvoorstel gaan deze uitkomsten (ver) te boven.
organisatie
het afstoten/reductie van taken; tegelijk kerntaken van de service naar de burger vaststellen; ~ betere prestaties door anders/efficiënter te werken en niet betaalde zaken verminderen; in dit kader is het goed de organisatie ook eens door te lichten. Zo kan er gekeken worden naar een mobilisatie van hogere functionarissen (kennis), die vervolgens voor een olievlekwerking/ uitstraling zorgen in de gehele organisatie voor de taken en uitvoering van de werkzaamheden. De beschikbare krachten moeten zich maximaal inzetten en niet een maximale inzet van menskracht, zoals het college het formuleert op pagina 14. Een wezenlijk verschil van benadering. ~ consequente taakstellingen door het uitvoeren van werk opgenomen in de begroting en opgedragen door een budgethouder; dit maandelijks te volgen door middel van voortgangs-gesprekken. ~ alleen overuren schrijven indien onvermijdelijk; ~ volgens de quickscan kan er efficiënter worden gewerkt en is een herbezinning op het takenpakket en de omvang van de buitendienst nodig. Welke maatregelen worden hier genomen? Hier kan met een erg platte organisatie worden gewerkt. Een centralisatie van de gemeentewerf in Genemuiden is voor de ChristenUnie essentieel. De plaatselijke accommo-daties van de brandweer kunnen als kantine worden gebruikt. De functie van werfbaas vraagt om een nadere onderbouwing. En hoe worden de spelregels en de dienstverlening in de ruimtelijke ordening en bijbehorende zaken in het grondgebied toegepast? Het komt ons voor, dat wij met teveel (tijdrovende!!) procedures geconfronteerd worden. Een voorbeeld: de uitspraak van de Raad van State inzake Landbouwsluis aan de Kamperzeedijk. Ten aanzien van de organisatie is op papier vaak alles goed geregeld: functionerings-gesprekken, loopbaanbegeleiding, studiemogelijkheden. In de praktijk komt hiervan niet zoveel terecht. Hoe loopt dit in onze gemeente? Samenvattend: er dient beoordeeld te worden op functionaliteit en kwaliteit om de om-buigingen te realiseren. Het Management Team speelt in de uitwerking en uitvoering een cruciale rol. De taakstellingen zijn hard en bij afwijkingen, voortvloeiend uit beleidsmatige beslissingen, zal de raad hierin van tevoren gekend moeten worden.
Bestuurlijk centrum
De maatregelen in de personele sfeer hebben gevolgen voor de bezetting op het gemeentehuis. De ChristenUnie wil deze investeringen uitstellen, totdat er meer duidelijkheid is betreffende de omvang van het uiteindelijke personeelsbestand. Ook het beheer van de gemeentefinanciën moet goed op orde zijn. Volgens de toelichting zou een centralisatie van de huisvesting een vermindering van exploitatielasten opleveren van € 250.000,--. De visie in het rapport vinden wij discutabel. En de pas ontvangen toelichting op de contante waarde is, zoals eerder gezegd, ook niet helder. Opschorting van de investeringsplannen betekent voor 2004 een vrijval van voorbereidingskosten van € 32.143,--, voor 2005 van € 184.650,--, voor 2006 € 147.720,-- en voor 2007 € 18.465,--. Hierbij is niet meegerekend de aankoop van volkstuinen en woningen en een vrijwel zeker te verwachten hogere bouwsom.
OZB
Wij gaan akkoord met de verhoging van 7%, waarmee tegelijk de maximale verhoging van 25% voor deze raadsperiode is bereikt, zoals eerder door de raad is vastgesteld. Vooralsnog willen wij aan deze afspraak vasthouden en eerst in ‘eigen huis’ orde op zaken stellen alvorens de rekening bij de burger neer te leggen.
Sociale zaken
De nieuwe Wet Werk en Bijstand legt een belangrijke taak bij de gemeente. In de commissie Samenleving hebben wij in hoofdlijnen de kaders besproken. De fractie van de ChristenUnie heeft deze notitie goed ontvangen. Bij de beoordeling hebben wij gelet op het minimabeleid en een verschraling zoveel mogelijk te beperken, terwijl bijstandsmoeders met jonge kinderen de ruimte moeten krijgen hiervoor te kunnen zorgen en geen sollicitatieplicht opgelegd krijgen. God roept ons in zijn Woord op om een schild te zijn voor de zwakkeren. Op 1 januari 2004 is de nieuwe Wet op de Jeugdzorg ingegaan. Een groot aantal instanties is betrokken bij de hulpverlening, waarin de provincie een centrale rol heeft. Elke instelling kent zijn eigen methodieken en doelstellingen. Deze versnippering betekent in de praktijk nogal eens verschillende hulpverleners en tegenstrijdige adviezen. De nieuwe wet probeert hierin verbetering te brengen. De hulpverlening aan gezinnen kan veel effectiever. Daar is niet alleen de overheid bij gebaat, maar vooral de betrokken gezinnen kunnen er hun voordeel mee doen. De nieuwe wet moet er voor zorgen, dat de hulpverlening meer gestroomlijnd wordt. De ChristenUnie hoopt, dat deze wet ook een bijdrage levert om de mogelijkheden die families zelf hebben beter te benutten. Wij horen graag van het college welke rol hier voor onze gemeente ligt en hoe de financiering is geregeld. Wij zijn het volstrekt met het college eens over de behandeling en uitkering van de lang-durigheidtoeslag aan de desbetreffende burgers.
Voorzieningen
Het voorzieningenniveau behoort ook op efficiency getoetst te worden. Verenigingen en instellingen zullen kritisch moeten kijken in hoeverre een ander beheer ook tot een betere kostenbeheersing kan leiden, waardoor er minder snel een beroep op gemeentesubsidies gedaan wordt. Tegelijk realiseren wij ons, dat het hier veelal gaat om vrijwilligerswerk (‘de kurk waarop de samenleving draait’), waarmee wij soepel moeten omgaan. Omtrent de drie zwembaden heeft de ChristenUnie in de commissie Samenleving een toekomstplan voor wat betreft het beheer en organisatie gepresenteerd. Veel opmerkingen die over de baden op 18 december jl. door de Sportfederatie zijn gemaakt spreken ons aan. Op 21 januari jl. is er extra commissievergadering geweest om de toekomst van de zwembaden te bespreken. Wij zijn het eens met het instellen van een projectgroep om de in deze vergadering uitgesproken aanbevelingen verder uit te werken en nog voor de zomer met een rapport te komen. De huur en de subsidie op de accommodaties willen wij betrekken bij de accommodatienota. Er is hierom al enkele keren gevraagd. Wij kunnen deze nota, zo werd meegedeeld, nu medio 2004 verwachten. Is het afschaffen van de financiële bijdrage voor logopedie niet in tegenspraak met ons onderwijs achterstandenbeleid? De voorzieningen in de WVG-sector moeten correct worden verstrekt. De ChristenUnie wil nogmaals attenderen op de mogelijkheid de niet meer gebruikte artikelen te registreren en zo mogelijk in te zamelen en weer voor hergebruik in orde te maken (trapliften). Het onnodig in de woningen laten ervan geeft een verkeerde indruk en onnodige kosten (nieuwe investeringen). Ook willen wij graag met u meedenken over woningaanpassingen. Wanneer de gehandicapte gebruiker niet meer in de aangepaste woning woont, hoe wordt dan de eventuele meerwaarde bepaald en wat kunnen wij hiermee doen? In ons waterrijke gebied vinden wij het erg belangrijk, dat kinderen goed kunnen zwemmen. Het veiligheidsaspect moeten wij op dit punt niet onderschatten. Wij hebben ons voorts afgevraagd of de voorgestelde bezuinigingen op het schoolzwemmen wel het beoogde begrotingseffect zouden hebben. Uit de ontvangen toelichting van het college concluderen wij, dat een bezuiniging op het schoolzwemmen een vermindering van de inkomsten bij de zwembaden tot gevolg heeft. Per saldo levert dit dus geen voordeel op. Het schoolzwemmen willen wij handhaven. Wel mag er voor deze faciliteit een gedeeltelijke bijdrage van de school en/of van de zwemleerlingen worden gevraagd. Wij verzoeken het college dit nader uit te werken en de resultaten in de commissie te bespreken. Hoewel het bad in Genemuiden groter is zijn de verschillen in schoonmaakkosten wel erg groot. Het is één van de argumenten van de ChristenUnie om de exploitatie van de drie baden eerst elk in een afzonderlijke stichting onder te brengen om zo de kosten en baten inzichtelijk te maken.
Openbare ruimte
Er wordt een verlaging voorgesteld van het onderhoudsbudget wegen met 10%. Een toelichting op de post volgens de notitie op blz. 59 hebben wij inmiddels ontvangen. De gemeenten in het landelijk gebied krijgen volgens de nieuwe Ruimtenota VROM meer ruimte om te bouwen. De provincie Overijssel hanteert een knelpuntenpot. In de kern van Zwartsluis ligt er veel ruimte om te bouwen op locaties die zijn vrijgekomen door het vertrek van bedrijven. Een verpaupering is er al gaande en dreigt verder door te zetten als hier niet snel invulling aan wordt gegeven. De ChristenUnie doet nogmaals een beroep op het college om bij de provincie aan te dringen op extra contingenten. Stel dat er 100 extra woningen gebouwd kunnen worden dan betekend dit niet alleen een verbetering van het aanzien van het centrum, maar ook zo’n € 50.000,-- aan extra OZB inkomsten. In de aanvullende notitie over de structuurvisie (21 januari 2004) staat dat in het kader van de samenwerking tussen Provincie Overijssel en de gemeenten Zwolle, Kampen en Zwartewaterland Zwartsluis een extra contingent krijgt van 50 woningen. Staat dit inderdaad vast? Over de ontsluiting van Zwartewaterland naar de A28 moeten wij gesprekspartner blijven met de Gemeente Zwolle en de Provincie. Een uitbreiding van o.a. industrieterreinen Genemuiden en Hasselt zullen niet geblokkeerd moeten worden door de Mastenbroekerpolder en alles wat hiermee samenhangt. De provincie heeft onlangs ook een aantal richtinggevende plannen bekend gemaakt, die nauwlettend gevolgd moeten worden. Over de structuurvisie moeten wij realistische zijn en blijven.
Voorstellen
De ChristenUnie heeft in het vorenstaande diverse punten genoemd in relatie tot de ombuigingen. Uitgangspunten hierbij zijn: a. het bijstellen van de ambities (alleen kerntaken uitvoeren), b. meer aandacht voor handhaven en uitvoeren en c. klantgerichter werken. Deze en andere punten impliceren in een aantal voorstellen die de ChristenUnie aan de orde stelt: 1 indien voor 1 juli a.s. blijkt, dat Planning & Control niet overtuigend in de organisatie kan worden gerealiseerd er zo spoedig mogelijk een externe benoeming plaatsvindt met de functie eisen die aansluiten bij de nieuwe verordeningen art. 212 en 213; 2 het tempo van de uitvoering van met name de besparing op de personele kosten is te laag; deze dienen uiterlijk in 2006 te zijn gerealiseerd; 3 het doorlichten van de organisatie om te komen tot een kleinere en efficiëntere organisatie af te ronden voor 1 oktober 2004; 4 centralisatie gemeentewerf in 2004; 5 de investeringen in het bestuurlijk centrum worden met twee jaar opgeschort; dit mede in afwachting van de resultaten van de besparing op de personele kosten en het doorlichten van de organisatie; 6 het gehele investeringsprogramma van de brandweer wordt met één jaar vertraagd resp. opgeschort. Een financiële doorrekening van bovenstaande voorstellen zouden wij alsnog op prijs stellen.
Samenvatting
De fractie van de ChristenUnie komt samenvattend tot de conclusie, dat de situatie van de Gemeente Zwartewaterland in 2004 duidelijk anders is dan bij de start in 2001. Met een zakelijk en een verlaagd ambitieniveau verwachten wij al spoedig een ombuiging te realiseren. Wij hopen dat het college, het ambtelijke apparaat en de inwoners van onze mooie waarde(n) gemeente Zwartewaterland daar gezamenlijk hun schouders onder willen zetten. Ondanks de wat minder economische groei genieten wij in ons land en in onze gemeente van de welvaart. Het gaat ons in veel opzichten goed. De ChristenUnie wil iedereen aansporen, ook al zitten wij in financieel zwaar weer, enthousiast met de begroting 2004 en met de daarin opgenomen politieke, economische, financiële en maatschappelijke thema’s aan het werk te gaan. Wij hopen hiervoor samen met u in de komende periode kracht en gezondheid van God te ontvangen om het werk te mogen doen tot eer van Hem en zo ook tot heil van de burgers van onze gemeente.
Gemeenteraadsfractie ChristenUnie Zwartewaterland
Januari 2004
Roel Huls Klaas van Olst Gerrit Knol Hans Mateboer
Ga naar Inleiding
Ga naar Korte terugblik
Ga naar Begroting/Ombuigingen
Ga naar Veiligheid
Ga naar Personeelskosten/beleid/organisatie
Ga naar Bestuurlijk centrum
Ga naar Onroerend Zaak Belasting (OZB)
Ga naar Sociale zaken Ga naar Voorzieningen
Ga naar Openbare ruimte
Ga naar Voorstellen
Ga naar Samenvatting
Inleiding
De presentatie van de ombuigingen heeft als thema meegekregen: “Zwartewaterland in 2004 op weg naar...”. Elke portefeuillehouder heeft op dit thema zijn visie gegeven. De ChristenUnie voegt hieraan toe: Zwartewaterland in 2004 op weg naar een waarde(n)volle gemeente. Waardevol, omdat er zoveel goeds in onze gemeente te vinden is, dat wij moeten koesteren. Er is vaak kritiek op wat mij missen of op wat beter kan, maar realiseren wij ons nog wel wat wij allemaal hebben en waarvoor dankbaarheid op zijn plaats is? Waardenvol, omdat wij graag verder willen met het door ons aangedragen en inmiddels door de gemeente opgestarte project rondom waarden en normen en veiligheid. De overheid kan hieraan bouwstenen leveren op basis van recht, daadkracht en gemeenschappelijke waarden. Concreet kan hierbij voor een verdere uitwerking gedacht worden aan lespakketten op scholen of opnemen in bepaalde vakken, inschakeling (sport)verenigingen, buurtverenigingen, kerken enz. In 2004 zal hieraan in het beleid verder vorm en inhoud gegeven moeten worden. Mensen hebben elkaar nodig om te kunnen samenleven. In discussies zoals over zinloos geweld, geweld op televisie, jeugdcriminaliteit, taalgebruik, verkeersgedrag e.d. komt steeds weer het belang van gemeenschappelijke waarden normen naar voren.
Korte Terugblik
Wanneer wij deze algemene beschouwingen schrijven komen er veel herinneringen op ons af aan onze een jaar geleden op 26 januari 2003 plotseling overleden wethouder Harry van der Linden. Het leven kan plotseling een heel andere wending krijgen. De verslagenheid was groot. De tekst uit Prediker 3 ‘alles heeft zijn tijd’ kwam toen wel heel dichtbij. Op 2 januari had hij vol ambitieuze plannen het wethouderschap van de heer W. Eenkhoorn overgenomen. De grote betrokkenheid bij het bestuur en de burgers in de samenleving lagen hem na aan het hart. In de vergadering van de gemeenteraad op 25 februari 2003 werd op gepaste wijze stilgestaan bij zijn overlijden. In de vacature die ontstond werd voorzien door de benoeming van de heer W.I. Meijer en zijn plaats in de raad werd ingenomen door de heer J. Mateboer. Een andere wisseling vond in de fractie van de VVD plaats door het vertrek van mevr. A.D.U. Vos-de Blank en de komst van mevr. A. Boltje-Zunneberg. Een andere bestuurlijke wijziging is de invoering van het dualisme. De rol van het college en de raad is aanmerkelijk gewijzigd. Omdat wethouders niet langer raadslid zijn betekende dit het toetreden van drie nieuwe raadsleden: de heren M.D. van de Velde, J. Ghiraw en G.Knol. Het dualistisch besturen moet nog steeds wennen, al wordt hieraan steeds beter handen en voeten gegeven. De rol van de griffier kan hierin ook nog meer initiërend zijn om de raad aan te sturen. Omtrent het dualisme is afgesproken, dat er een evaluatie zou plaatsvinden na één jaar. Wij stellen voor deze evaluatie voor 1 april a.s. te laten plaatsvinden. En het blijft niet bij deze bestuurlijke verandering, want de gekozen burgemeester is de volgende vernieuwing die er aan zit te komen. Het moet allemaal anders, maar wordt het ook beter…?? Bezint eer ge begint….. In onze terugblik willen wij ook een aantal punten noemen, waarop de ChristenUnie een heldere visie heeft gegeven: - project waarden en normen - van MFA naar scholenaccommodatie in Hasselt - verkeersveiligheid zoals rijgedrag scooters en de problemen bij Zwartsluis in verband met wegwerkzaamheden - welstandsnota, woonvisie, structuurvisie en visie Mastenbroekerpolder - rotonde Kamperdijk - VROM-rapport met aanbevelingen In de afgelopen jaren hebben wij drie belangrijke ontwikkelingen gesignaleerd en ingezet, te weten 1. minder adviseurs inschakelen en de ambitie bijstellen 2. niet alleen beleid maken, maar ook (steeds meer) handhaven en uitvoeren en 3. kwaliteitsverbetering. In deze Algemene Beschouwingen komen deze ontwikkelingen ook steeds tot uitdrukking.
Begroting/Ombuigingen
Een opmerking vooraf. De ChristenUnie is over de procedure van de begrotingsbehandeling 2004 bepaald niet gelukkig. Om begin februari 2004 nog een begroting van hetzelfde boekjaar te moeten behandelen en vaststellen is in feite achter de muziek aanlopen. Wij gaan er van uit, dat dit éénmalig is en dat in het vervolg de organisatie zodanig wordt geregeld, dat wij in november, uiterlijk december de begrotingsvergadering(en) hebben. De begroting 2004 is er een zonder enige franje. Wat dit betreft leven wij in een onzekere tijd en op de rand van een ‘artikel 12’ status. De gevolgen van kabinetsmaatregelen kunnen wij ook niet helemaal overzien. Als het gaat om de uitkering uit het Gemeentefonds dan wachten ons magere jaren. Verder staat het minimabeleid onder druk en wil men op termijn het gebruikersdeel van de OZB afschaffen. Toch zullen wij samen met de beschikbare middelen moeten proberen een antwoord te vinden op de problemen. Met uitstel van investeringen, een forse ombuiging van de personeelskosten en een daadkrachtig financieel (bezuinigings)beleid is er uitzicht op betere tijden. Dit betekent in de praktijk meer dan een accentverschuiving! Wij zullen er bovenop moeten zitten om de taakstellingen te realiseren. Hierbij is het van essentieel belang om over gedegen samengestelde financiële cijfers te beschikken, waarop het beleid gevoerd kan worden. Op dit punt is er al enkele keren stevige kritiek geleverd. De fractie van de ChristenUnie heeft daarom aangedrongen de functie van Planning en Control alsnog in te vullen. De taakgroep Herstel Vertrouwen heeft begin oktober een rapport met aanbevelingen uitgebracht. Hieruit voortvloeiend is een project voor een doorstart van Planning en Control uitgewerkt. Wij verwachten een overtuigende uitwerking van dit project en van de aanbevelingen in de uitvoering, uiterlijk 1 juli a.s. Lukt dit niet dan zullen wij voorstellen invulling tegen geven aan een externe benoeming voor Planning & Control. Dit ook in relatie met de nieuwe verordeningen 212 en 213 in het kader van het dualisme. Wanneer wij de ombuigingen willen realiseren en de gemeente weer in gezond financieel vaarwater willen krijgen dan zullen wij vooral moeten kijken naar de posten waarin veel geld omgaat. Met alle respect voor kleine bezuinigingen zoals het niet meer beschikbaar stellen van Anne Frankkranten, het afschaffen van gedecoreerden op Koninginnedag, minder bezoekjes bij jubilea met een goedkoper bloemstukje en het verdwijnen van een welkomstbloemetje op de balie, deze zetten geen zoden aan de dijk voor de grote financiële operatie. De meeste van deze kleine punten hebben betrekking op de representatie en mogen wat ons betreft in stand blijven. De exploitatietekorten in de jaren 2005 en 2006 zijn naar verwachting incidenteel die ten laste van de verbeterde reservepositie gebracht kunnen worden. Dit acht het college verantwoord. Een formulering die wij niet onderschrijven, omdat het de noodzaak van een adequaat en noodzakelijk ombuigingsbeleid ontkracht. Wij willen van het college de garantie, dat op korte en lange termijn er een reserve in stand blijft van minimaal 2 twee miljoen euro. Er is ook nog een wensenlijst gepresenteerd. Het gaat hierom wensen. Hierover kunnen wij kort zijn: hiervoor is geen geld en de ChristenUnie wil dit buiten de bespreking houden. Naar aanleiding van de vergadering van 18 december j.l. zijn er een aantal vragen en opmerkingen gemaakt omtrent de begroting 2004. Onze fractie heeft met meerdere fracties om een financiële doorrekening gevraagd. Hoewel wij op 22 januari jl. een beantwoording van het college hebben gekregen ontbrak tot onze teleurstelling een financiële doorrekening. De visie van het college was ons over de meeste punten wel bekend. Ten aanzien van de contante waarde bedragen betreffende de centrale huisvesting ontbrak een heldere rekensom. Bij dergelijke rekenmethodes zijn vaste en variabele factoren van invloed. [b]Veiligheid[/b] Wij delen het standpunt van het college, dat handhaving van de openbare orde en veiligheid een speerpunt blijft. Dat hier niet op bezuinigd wordt is te begrijpen. Vooral het ambulante jongerenwerk is zonder meer nuttig en noodzakelijk. Bij het ontwikkelen van het veiligheidsbeleid hebben burgers actief meegedacht. Wij wachten met belangstelling op de voorstellen op welke wijze hieraan in 2004 een vervolg wordt gegeven. Waar wij kritisch naar kijken zijn de kosten van de brandweer. Wij zijn uiteraard een voorstander van een goed uitgerust team. Het lijkt er echter op, dat hier een streven is ingezet om te komen tot een 100% veiligheid en dat daarvoor allerlei cursussen en materieel nodig is. Die garantie kan nimmer worden gegeven. De brandweer is een ‘doe-organisatie’ en geen ‘studie-orgaan’. Wat meer realiteitszin en een zakelijker manier van beargumenteren is nodig, zonder afbreuk te willen doen aan de brandweerkorpsen en hun inzet, want daarvoor hebben wij veel respect en waardering. In de commissie Samenleving van 25 november j.l. heeft de ChristenUnie daarom aangedrongen op meer creativiteit en zorgvuldigheid in de besteding van de gelden. Verder willen wij graag uitgewerkt zien wat de effecten zijn van een sanering tot én of twee korpsen in Zwartewaterland. Het vorenstaande is voor de fractie van ChristenUnie aanleiding om de raad voor te stellen het gehele investeringsprogramma van de brandweer een jaar te vertragen resp. op te schorten.
Personeelskosten/beleid/organisatie
Uw voorstellen geven een duidelijke richting aan die wij kunnen onderschrijven. Alleen het tempo van uitvoering is te langzaam. Hierna volgt een opsomming van een aantal belangrijke punten die onder de loep genomen moeten worden: [b]loonkosten[/b] ~ het verloop betreffende de pre-pensoenregelingen geregeld bij de herindeling; ~ de reguliere uittreding van personeel vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd over de jaren 2004, 2005, 2006 en 2007; ~ overig te verwachten natuurlijk verloop in het personeelsbestand; ~ welke kosten worden betaald uit het potje van de CAO afspraken 0.1%? De bijdragen in het bezuinigingsvoorstel gaan deze uitkomsten (ver) te boven.
organisatie
het afstoten/reductie van taken; tegelijk kerntaken van de service naar de burger vaststellen; ~ betere prestaties door anders/efficiënter te werken en niet betaalde zaken verminderen; in dit kader is het goed de organisatie ook eens door te lichten. Zo kan er gekeken worden naar een mobilisatie van hogere functionarissen (kennis), die vervolgens voor een olievlekwerking/ uitstraling zorgen in de gehele organisatie voor de taken en uitvoering van de werkzaamheden. De beschikbare krachten moeten zich maximaal inzetten en niet een maximale inzet van menskracht, zoals het college het formuleert op pagina 14. Een wezenlijk verschil van benadering. ~ consequente taakstellingen door het uitvoeren van werk opgenomen in de begroting en opgedragen door een budgethouder; dit maandelijks te volgen door middel van voortgangs-gesprekken. ~ alleen overuren schrijven indien onvermijdelijk; ~ volgens de quickscan kan er efficiënter worden gewerkt en is een herbezinning op het takenpakket en de omvang van de buitendienst nodig. Welke maatregelen worden hier genomen? Hier kan met een erg platte organisatie worden gewerkt. Een centralisatie van de gemeentewerf in Genemuiden is voor de ChristenUnie essentieel. De plaatselijke accommo-daties van de brandweer kunnen als kantine worden gebruikt. De functie van werfbaas vraagt om een nadere onderbouwing. En hoe worden de spelregels en de dienstverlening in de ruimtelijke ordening en bijbehorende zaken in het grondgebied toegepast? Het komt ons voor, dat wij met teveel (tijdrovende!!) procedures geconfronteerd worden. Een voorbeeld: de uitspraak van de Raad van State inzake Landbouwsluis aan de Kamperzeedijk. Ten aanzien van de organisatie is op papier vaak alles goed geregeld: functionerings-gesprekken, loopbaanbegeleiding, studiemogelijkheden. In de praktijk komt hiervan niet zoveel terecht. Hoe loopt dit in onze gemeente? Samenvattend: er dient beoordeeld te worden op functionaliteit en kwaliteit om de om-buigingen te realiseren. Het Management Team speelt in de uitwerking en uitvoering een cruciale rol. De taakstellingen zijn hard en bij afwijkingen, voortvloeiend uit beleidsmatige beslissingen, zal de raad hierin van tevoren gekend moeten worden.
Bestuurlijk centrum
De maatregelen in de personele sfeer hebben gevolgen voor de bezetting op het gemeentehuis. De ChristenUnie wil deze investeringen uitstellen, totdat er meer duidelijkheid is betreffende de omvang van het uiteindelijke personeelsbestand. Ook het beheer van de gemeentefinanciën moet goed op orde zijn. Volgens de toelichting zou een centralisatie van de huisvesting een vermindering van exploitatielasten opleveren van € 250.000,--. De visie in het rapport vinden wij discutabel. En de pas ontvangen toelichting op de contante waarde is, zoals eerder gezegd, ook niet helder. Opschorting van de investeringsplannen betekent voor 2004 een vrijval van voorbereidingskosten van € 32.143,--, voor 2005 van € 184.650,--, voor 2006 € 147.720,-- en voor 2007 € 18.465,--. Hierbij is niet meegerekend de aankoop van volkstuinen en woningen en een vrijwel zeker te verwachten hogere bouwsom.
OZB
Wij gaan akkoord met de verhoging van 7%, waarmee tegelijk de maximale verhoging van 25% voor deze raadsperiode is bereikt, zoals eerder door de raad is vastgesteld. Vooralsnog willen wij aan deze afspraak vasthouden en eerst in ‘eigen huis’ orde op zaken stellen alvorens de rekening bij de burger neer te leggen.
Sociale zaken
De nieuwe Wet Werk en Bijstand legt een belangrijke taak bij de gemeente. In de commissie Samenleving hebben wij in hoofdlijnen de kaders besproken. De fractie van de ChristenUnie heeft deze notitie goed ontvangen. Bij de beoordeling hebben wij gelet op het minimabeleid en een verschraling zoveel mogelijk te beperken, terwijl bijstandsmoeders met jonge kinderen de ruimte moeten krijgen hiervoor te kunnen zorgen en geen sollicitatieplicht opgelegd krijgen. God roept ons in zijn Woord op om een schild te zijn voor de zwakkeren. Op 1 januari 2004 is de nieuwe Wet op de Jeugdzorg ingegaan. Een groot aantal instanties is betrokken bij de hulpverlening, waarin de provincie een centrale rol heeft. Elke instelling kent zijn eigen methodieken en doelstellingen. Deze versnippering betekent in de praktijk nogal eens verschillende hulpverleners en tegenstrijdige adviezen. De nieuwe wet probeert hierin verbetering te brengen. De hulpverlening aan gezinnen kan veel effectiever. Daar is niet alleen de overheid bij gebaat, maar vooral de betrokken gezinnen kunnen er hun voordeel mee doen. De nieuwe wet moet er voor zorgen, dat de hulpverlening meer gestroomlijnd wordt. De ChristenUnie hoopt, dat deze wet ook een bijdrage levert om de mogelijkheden die families zelf hebben beter te benutten. Wij horen graag van het college welke rol hier voor onze gemeente ligt en hoe de financiering is geregeld. Wij zijn het volstrekt met het college eens over de behandeling en uitkering van de lang-durigheidtoeslag aan de desbetreffende burgers.
Voorzieningen
Het voorzieningenniveau behoort ook op efficiency getoetst te worden. Verenigingen en instellingen zullen kritisch moeten kijken in hoeverre een ander beheer ook tot een betere kostenbeheersing kan leiden, waardoor er minder snel een beroep op gemeentesubsidies gedaan wordt. Tegelijk realiseren wij ons, dat het hier veelal gaat om vrijwilligerswerk (‘de kurk waarop de samenleving draait’), waarmee wij soepel moeten omgaan. Omtrent de drie zwembaden heeft de ChristenUnie in de commissie Samenleving een toekomstplan voor wat betreft het beheer en organisatie gepresenteerd. Veel opmerkingen die over de baden op 18 december jl. door de Sportfederatie zijn gemaakt spreken ons aan. Op 21 januari jl. is er extra commissievergadering geweest om de toekomst van de zwembaden te bespreken. Wij zijn het eens met het instellen van een projectgroep om de in deze vergadering uitgesproken aanbevelingen verder uit te werken en nog voor de zomer met een rapport te komen. De huur en de subsidie op de accommodaties willen wij betrekken bij de accommodatienota. Er is hierom al enkele keren gevraagd. Wij kunnen deze nota, zo werd meegedeeld, nu medio 2004 verwachten. Is het afschaffen van de financiële bijdrage voor logopedie niet in tegenspraak met ons onderwijs achterstandenbeleid? De voorzieningen in de WVG-sector moeten correct worden verstrekt. De ChristenUnie wil nogmaals attenderen op de mogelijkheid de niet meer gebruikte artikelen te registreren en zo mogelijk in te zamelen en weer voor hergebruik in orde te maken (trapliften). Het onnodig in de woningen laten ervan geeft een verkeerde indruk en onnodige kosten (nieuwe investeringen). Ook willen wij graag met u meedenken over woningaanpassingen. Wanneer de gehandicapte gebruiker niet meer in de aangepaste woning woont, hoe wordt dan de eventuele meerwaarde bepaald en wat kunnen wij hiermee doen? In ons waterrijke gebied vinden wij het erg belangrijk, dat kinderen goed kunnen zwemmen. Het veiligheidsaspect moeten wij op dit punt niet onderschatten. Wij hebben ons voorts afgevraagd of de voorgestelde bezuinigingen op het schoolzwemmen wel het beoogde begrotingseffect zouden hebben. Uit de ontvangen toelichting van het college concluderen wij, dat een bezuiniging op het schoolzwemmen een vermindering van de inkomsten bij de zwembaden tot gevolg heeft. Per saldo levert dit dus geen voordeel op. Het schoolzwemmen willen wij handhaven. Wel mag er voor deze faciliteit een gedeeltelijke bijdrage van de school en/of van de zwemleerlingen worden gevraagd. Wij verzoeken het college dit nader uit te werken en de resultaten in de commissie te bespreken. Hoewel het bad in Genemuiden groter is zijn de verschillen in schoonmaakkosten wel erg groot. Het is één van de argumenten van de ChristenUnie om de exploitatie van de drie baden eerst elk in een afzonderlijke stichting onder te brengen om zo de kosten en baten inzichtelijk te maken.
Openbare ruimte
Er wordt een verlaging voorgesteld van het onderhoudsbudget wegen met 10%. Een toelichting op de post volgens de notitie op blz. 59 hebben wij inmiddels ontvangen. De gemeenten in het landelijk gebied krijgen volgens de nieuwe Ruimtenota VROM meer ruimte om te bouwen. De provincie Overijssel hanteert een knelpuntenpot. In de kern van Zwartsluis ligt er veel ruimte om te bouwen op locaties die zijn vrijgekomen door het vertrek van bedrijven. Een verpaupering is er al gaande en dreigt verder door te zetten als hier niet snel invulling aan wordt gegeven. De ChristenUnie doet nogmaals een beroep op het college om bij de provincie aan te dringen op extra contingenten. Stel dat er 100 extra woningen gebouwd kunnen worden dan betekend dit niet alleen een verbetering van het aanzien van het centrum, maar ook zo’n € 50.000,-- aan extra OZB inkomsten. In de aanvullende notitie over de structuurvisie (21 januari 2004) staat dat in het kader van de samenwerking tussen Provincie Overijssel en de gemeenten Zwolle, Kampen en Zwartewaterland Zwartsluis een extra contingent krijgt van 50 woningen. Staat dit inderdaad vast? Over de ontsluiting van Zwartewaterland naar de A28 moeten wij gesprekspartner blijven met de Gemeente Zwolle en de Provincie. Een uitbreiding van o.a. industrieterreinen Genemuiden en Hasselt zullen niet geblokkeerd moeten worden door de Mastenbroekerpolder en alles wat hiermee samenhangt. De provincie heeft onlangs ook een aantal richtinggevende plannen bekend gemaakt, die nauwlettend gevolgd moeten worden. Over de structuurvisie moeten wij realistische zijn en blijven.
Voorstellen
De ChristenUnie heeft in het vorenstaande diverse punten genoemd in relatie tot de ombuigingen. Uitgangspunten hierbij zijn: a. het bijstellen van de ambities (alleen kerntaken uitvoeren), b. meer aandacht voor handhaven en uitvoeren en c. klantgerichter werken. Deze en andere punten impliceren in een aantal voorstellen die de ChristenUnie aan de orde stelt: 1 indien voor 1 juli a.s. blijkt, dat Planning & Control niet overtuigend in de organisatie kan worden gerealiseerd er zo spoedig mogelijk een externe benoeming plaatsvindt met de functie eisen die aansluiten bij de nieuwe verordeningen art. 212 en 213; 2 het tempo van de uitvoering van met name de besparing op de personele kosten is te laag; deze dienen uiterlijk in 2006 te zijn gerealiseerd; 3 het doorlichten van de organisatie om te komen tot een kleinere en efficiëntere organisatie af te ronden voor 1 oktober 2004; 4 centralisatie gemeentewerf in 2004; 5 de investeringen in het bestuurlijk centrum worden met twee jaar opgeschort; dit mede in afwachting van de resultaten van de besparing op de personele kosten en het doorlichten van de organisatie; 6 het gehele investeringsprogramma van de brandweer wordt met één jaar vertraagd resp. opgeschort. Een financiële doorrekening van bovenstaande voorstellen zouden wij alsnog op prijs stellen.
Samenvatting
De fractie van de ChristenUnie komt samenvattend tot de conclusie, dat de situatie van de Gemeente Zwartewaterland in 2004 duidelijk anders is dan bij de start in 2001. Met een zakelijk en een verlaagd ambitieniveau verwachten wij al spoedig een ombuiging te realiseren. Wij hopen dat het college, het ambtelijke apparaat en de inwoners van onze mooie waarde(n) gemeente Zwartewaterland daar gezamenlijk hun schouders onder willen zetten. Ondanks de wat minder economische groei genieten wij in ons land en in onze gemeente van de welvaart. Het gaat ons in veel opzichten goed. De ChristenUnie wil iedereen aansporen, ook al zitten wij in financieel zwaar weer, enthousiast met de begroting 2004 en met de daarin opgenomen politieke, economische, financiële en maatschappelijke thema’s aan het werk te gaan. Wij hopen hiervoor samen met u in de komende periode kracht en gezondheid van God te ontvangen om het werk te mogen doen tot eer van Hem en zo ook tot heil van de burgers van onze gemeente.
Gemeenteraadsfractie ChristenUnie Zwartewaterland
Januari 2004
Roel Huls Klaas van Olst Gerrit Knol Hans Mateboer
